Assessment oefenen: zin of onzin?

Heeft het zin om voor een assessment te oefenen? Dat is misschien wel dé meest gestelde vraag als mensen een assessment moeten doen. Het antwoord is zonder enige twijfel: JA. Sterker nog; het vergroot je succeskansen aanzienlijk. Maar hoe komt dat eigenlijk?

Oefening baart kunst

Op hoofdlijnen zijn er twee belangrijke redenen dat oefenen voor een assessment significant bijdraagt aan je succeskansen. De eerste reden ligt voor de hand: “Oefening baart kunst”. Door de specifieke opdrachten van een assessment te oefenen raak je ermee bekend. Hierdoor wordt je behendiger in het uitvoeren ervan. En dat is in het kader van een assessment nogal belangrijk, want een assessment bevat allerlei opdrachten die je niet vaak in het dagelijks leven tegenkomt. Door te oefenen stel je jezelf in staat om opdrachten beter, maar ook sneller uit te voeren. Ofwel, oefenen stelt je in staat om in kortere tijd het juiste antwoord te vinden of het juiste te doen. Onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen heeft aangetoond dat het oefenen van een IQ-test zo’n 20 IQ-punten extra oplevert.

Een tweede belangrijke reden om te oefenen heeft te maken met stress. Mensen die onvoorbereid aan een assessment deelnemen ervaren vaak een hoge mate van stress, omdat ze er pas tijdens het assessment achter komen dat de opdrachten (waar ze niet mee bekend zijn) onder tijdsdruk moeten worden uitgevoerd. Een té hoog stressniveau leidt tot onderpresteren, maar hoe komt dat eigenlijk?

Assessment = stress

Een assessment is voor veel mensen een spannende activiteit en voor sommigen zelfs ronduit beangstigend. Maar waar komt die angst eigenlijk vandaan?

Als we dieper ingaan op de achterliggende redenen, ontdekken we een diepgewortelde angst, namelijk de angst om te falen. En dat is geen toeval, want in de huidige maatschappij waar prestaties centraal staan, lijkt er weinig tolerantie te zijn voor mislukkingen. Wanneer iets niet lukt, willen de meeste mensen dat het liefst zo snel mogelijk vergeten, vooral als het te maken heeft met hun carrière of sociale status.

Als je een assessment doet en het assessmentbureau concludeert dat je “goed genoeg” bent voor een bepaalde functie, kun je dat met trots aan je vrienden en familie vertellen. Maar als je te horen krijgt dat je “niet goed genoeg” bent, kan dat behoorlijk hard aankomen. Het gevoel van tekortschieten is al vervelend, en dan zijn er ook nog de mogelijke reacties van anderen. Een afwijzing door een assessmentbureau kan aanvoelen als een persoonlijke afwijzing en kan je gevoel van status, eigenwaarde en ontwikkelingsmogelijkheden aantasten.

De angst voor falen wordt dus gevoed door de vrees dat de omgeving je zal veroordelen op basis van mislukkingen. Maar dat is niet het enige. Er speelt nog iets anders mee: de kans op falen.

Bij een assessment voelt de kans op falen vaak groot aan. Voor veel mensen lijkt een assessment op een eindexamen waar ze niet voor hebben kunnen studeren. De dreiging van afwijzing hangt als het ware als een zwaard van Damocles boven hun hoofd, wat natuurlijk leidt tot stress.

Kortom, een assessment is een activiteit waarbij zowel de angst voor falen als de perceptie van de kans op falen aanzienlijk zijn. Deze combinatie van factoren maakt een assessment voor veel mensen een bijzonder onaangename en stressvolle ervaring. En dit heeft natuurlijk invloed op de prestaties. Maar hoe werkt dat precies?

De wet van Yerkes-Dodson

De wet van Yerkes-Dodson is een empirisch vastgestelde wet die aantoont dat er een relatie is tussen het stressniveau en de prestatie. In het kort komt het erop neer dat een beetje stress niet zo’n probleem is. Een beetje stress houdt je alert en gefocust, maar een te hoog stressniveau is absoluut wel een probleem.

Een te hoog stressniveau blokkeert namelijk de activiteit in de prefrontale cortex. Teveel stress heeft een negatieve invloed op denkkracht en het emotionele regulatiesysteem. Kortom, teveel stress zorgt ervoor dat je minder goed kan nadenken waardoor je opdrachten (die veel denkkracht vragen) minder goed kan uitvoeren. Teveel stress zorgt er zelfs voor dat iemand minder goed presteert dan zijn/haar normale kunnen. Én… je wordt dus ook nog onaardiger van! Het behoeft geen uitleg dat dat geen wenselijke gemoedstoestand is tijdens een assessment.

Toch valt daar iets aan te doen…

Assessment oefenen verminderd stress

Stel je voor dat je precies zou weten waar je assessment uit bestaat. Of sterker nog, dat je precies zou weten hoe je met de verschillende onderdelen van je assessment moet omgaan. Hoe zou dat voelen? Zou dat evenveel spanning oproepen als een situatie waarbij je die kennis en vaardigheden niet zou hebben?

Het gezegde “oefening baart kunst” geldt zeker voor assessments. Een assessment is namelijk gewoon leerbaar. Om stressniveaus beheersbaar te houden en het maximale uit jezelf te kunnen halen is het van belang dat je weet uit welke onderdelen een assessment bestaat en hoe je met die onderdelen omgaat. Bij de intelligentietest is het bijvoorbeeld belangrijk om te weten welke typen vragen je kunt tegenkomen en welke oplosstrategieën je naar het juiste antwoord leiden. Maar nog veel belangrijker is dat je tijdens interactiemomenten, zoals een assessment interview of praktijksimulatie, een positieve indruk achterlaat. En ook dat valt te leren. 

Kortom, door je voor te bereiden op je assessment raak je enigszins gewend aan de opdrachten. Dat zorgt er niet alleen voor dat je beter in staat bent om vragen te beantwoorden, maar ook dat je stressniveau afneemt en zodoende het maximale uit jezelf kan halen.